آیا کلاژن برای افراد مستعد سنگ کلیه مضر است؟
سنگ کلیه نوعی رسوب معدنی است که در کلیه ها تشکیل می شود و باعث علائمی مانند درد، تهوع و استفراغ می شود. اگرچه انواع مختلفی از سنگ کلیه وجود دارد، سنگ کلیه اگزالات کلسیم شایع ترین آنهاست. اگزالات ترکیبی است که در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله برخی از میوه ها، سبزیجات، آجیل و غلات یافت می شود. هنگامی که غذاهای غنی از اگزالات خورده می شود، اگزالات موجود در آنها به کلسیم در دستگاه گوارش متصل می شود و از طریق مدفوع یا ادرار دفع می شود. با این حال، مقادیر زیادی اگزالات که از طریق کلیه ها عبور می کند می تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود. مصرف ناکافی مایعات یا کلسیم نیز ممکن است با افزایش جذب اگزالات به ایجاد سنگ کلیه کمک کند.
کلاژن چیست؟
کلاژن نوعی پروتئین است که در بسیاری از غذاها و مکمل ها یافت می شود. حاوی هیدروکسی پرولین، نوعی اسید آمینه است که در بدن به اگزالات تبدیل می شود، که ممکن است باعث افزایش دفع اگزالات در ادرار شود. برای کسانی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند، ممکن است بهتر باشد از مصرف مقادیر زیاد کلاژن از غذاها یا مکمل ها خودداری کنند. با این حال، برای بیشتر بزرگسالان، مصرف مقادیر متوسط کلاژن به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم بعید است که باعث ایجاد سنگ کلیه شود.
همانطوری که ذکر شد کلاژن حاوی هیدروکسی پرولین است مانند سایر انواع پروتئین حیوانی، کلاژن حاوی نوعی اسید آمینه به نام هیدروکسی پرولین است. هیدروکسی پرولین در بدن به اگزالات تبدیل می شود که ممکن است سطح دفع اگزالات در ادرار را افزایش دهد. در یک مطالعه قدیمی تر، مصرف 30 گرم ژلاتین مشتق شده از کلاژن باعث افزایش 43 درصدی دفع اگزالات ادراری پس از 24 ساعت در مقایسه با گروه کنترل شد. چندین مطالعه حیوانی همچنین نشان می دهد که مصرف مقادیر زیاد هیدروکسی پرولین می تواند سطح اگزالات را در ادرار افزایش دهد و بنابراین ممکن است به سلامت کلیه آسیب برساند . سایر مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می دهد که این اثرات می تواند در افراد مبتلا به هایپراگزالوری اولیه، یک اختلال ژنتیکی که بر متابولیسم اگزالات تأثیر می گذارد و خطر سنگ های کلیوی عود کننده را افزایش می دهد، تقویت شود . با این حال، به خاطر داشته باشید که بیشتر این مطالعات از مقادیر متمرکز هیدروکسی پرولین استفاده کردند. بنابراین، مشخص نیست که کلاژن موجود در گوشت یا مکمل‌ها چگونه بر دفع اگزالات ادراری و تشکیل سنگ کلیه در صورت مصرف در مقادیر طبیعی تأثیر می‌گذارد.
مکمل های حاوی کلاژن و سنگ کلیه
به طور کلی، مکمل های کلاژن برای کسانی که در معرض خطر بالای ابتلا به سنگ کلیه هستند توصیه نمی شود. با این حال، مصرف کلاژن در حد اعتدال به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم بعید است که برای بیشتر افراد باعث ایجاد سنگ کلیه شود. در واقع، مطالعات نشان می دهد که کاهش مصرف اگزالات همیشه برای جلوگیری از سنگ کلیه ضروری نیست. بیشتر تحقیقات نشان می دهد که افزایش مصرف کلسیم ممکن است رویکرد موثرتری برای کاهش جذب اگزالات و محافظت در برابر تشکیل سنگ کلیه باشد. در حالت ایده آل، سعی کنید حداقل 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم در روز مصرف کنید تا خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید. اطمینان از اینکه روزانه به اندازه کافی مایعات می نوشید ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد. با این حال، اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید یا به شرایطی مانند هایپراکسالوری اولیه مبتلا هستید، ممکن است بخواهید از مصرف مقادیر بالای کلاژن از غذاها و مکمل ها خودداری کنید. برای جلوگیری از اثرات نامطلوب سلامتی، قبل از شروع مصرف مکمل کلاژن یا ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی، ایده خوبی است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.
سوپرابیون کلسیترا حاوی کلسیم سیترات و ویتامین D (قرص کلسیم سیترات د)و ترکیبات دیگر می باشد که برای نیاز به کلسیم و کاهش سنگ های کلیوی کاربرد دارد.
کلاژن جزء ماتریکس خارج سلولی به طور گسترده در بافت های انسان بیان می شود و در فرآیندهای بیولوژیکی سلولی مختلف شرکت می کند. مقدار کلاژن معمولاً به دلیل شبکه‌های نظارتی پیچیده ثابت می‌ماند، اما ناهنجاری‌ها می‌توانند منجر به چندین بیماری شوند. در طول توسعه فیبروز کلیه و کلسیفیکاسیون عروقی، بیان کلاژن به طور قابل توجهی افزایش می یابد، که باعث تغییرات فنوتیپی در سلول های کلیوی و سلول های ماهیچه ایی صاف عروق می شود و در نتیجه پیشرفت بیماری را تشدید می کند. معکوس کردن بیان بیش از حد کلاژن به طور قابل ملاحظه ای از فیبروز کلیه و کلسیفیکاسیون عروقی در طیف گسترده ای از مدل های حیوانی جلوگیری یا کند می کند، که هدف جدیدی را برای درمان بیماران مبتلا به این بیماری ها پیشنهاد می کند.
خطرات بالقوه پودر کلاژن
عوارض جانبی پودر کلاژن، کپسول، مایعات یا صمغ نادر است. اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید، بهتر است بخواهید فعلا از مصرف مکمل کلاژن خودداری کنید، زیرا هنوز تحقیقات کافی برای نتیجه گیری در مورد ایمنی آنها وجود ندارد.FDA پودر کلاژن یا هر نوع مکمل غذایی دیگری را تضمین نمی کند. بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که مکمل کلاژن حاوی نوع یا مقدار کلاژنی باشد که در برچسب آن نوشته شده است. همچنین این احتمال وجود دارد که با آفت کش ها، باکتری ها یا مواد دیگر آلوده شود. از آنجایی که پودرهای کلاژن و سایر مکمل های کلاژن معمولاً از حیوانات ساخته می شوند، ممکن است حاوی فلزات سنگین یا سموم دیگری باشند که می توانند در استخوان های حیوانات جمع شوند. همیشه مطمئن شوید که مکمل ها را از یک منبع معتبر خریداری می کنید.
1. Huang A, Guo G, Yu Y, Yao L. The roles of collagen in chronic kidney disease and vascular calcification. Journal of Molecular Medicine. 2021 Jan;99:75-92.
2. https://www.healthline.com/nutrition/collagen-side-effects-on-kidney