علت گرفتگی (اسپاسم)عضلانی چیست و چگونه درمان می شود؟

 

بسیاری از افراد گرفتگی عضلات (کرامپ عضلانی) را تجربه می‌کنند که برای برخی بسیار شدید بوده و حتی می‌تواند ناتوان‌کننده باشد و درصد زیادی از افراد برای یک بار هم تجربه گرفتن ناگهانی عضلانی را بخصوص در ناحیه پشت ساق پا را دارند

در این مطلب٫ به سوالات مهم و اساسی زیر در مورد گرفتگی عضلات پرداخته شده است :

• گرفتگی عضلات چیست؟
• علت گرفتگی عضلات چیست؟
• در چه افرادی بیشتر رخ می دهد؟
• درمان و رفع گرفتگی عضلات چگونه است؟ 
• نقش ریز مغزی ها به خصوص منیزیم و کلسیم در گرفتگی عضلات چیست؟

تا انتها با ما همراه باشید

 

گرفتگی عضلات چگونه اتفاق می افتد؟

گرفتگی عضلاتی یا به انگلیسی (muscle cramp)؛ انقباض (سفت شدن یا اصطلاحا اسپاسم) یا کوتاه شدن بیش از حد و ناگهانی عضلات می‌باشد. این انقباضات اغلب دردناک هستند (درد خفیف تا شدید) و می‌تواند سبب بی‌حرکتی مانند فلج شود. انقباض غیرارادی می‌باشد؛ یعنی عضلات بدون کنترل شخص سفت می شود. گرفتگی اغلب سبب احساس سختی عضلات می‌شود. گرفتگی ممکن است بر روی یک عضله یا گروهی از عضلات تأثیر بگذارد. معمولاً طی چند ثانیه، دقیقه یا در بدترین حالت بعد از چند ساعت به خودی خود برطرف می‌شود. 

گرفتگی عضلات با کشیدگی عضلات متفاوت است. کشش، حرکات جزئی در ناحیه کوچکی از عضلات می‌باشد.
میزان بروز گرفتگی عضلات در دو جنس به یک میزان است. معمولا در افراد جوان در حین ورزش شدید و در افراد مسن، به ویژه در رختخواب، که عمدتا عضلات ساق پا، پا و ران را درگیر می‌کند، رایج است. همچنین گرفتگی‌ها در سه ماهه آخر بارداری نیز شایع می‌باشد که بروز آنها 50-20٪ است.

در فایل صوتی زیر می توانید در مورد گرفتگی عضلات بشنوید:

 

علت گرفتگی عضلات چیست؟

علت گرفتگی یا اسپاسم عضلات ناشناخته (ایدیوپاتیک) است و بسیاری از دلایل مکانیکی مطرح شده، ثابت شده نیستند. 
بسیار مهم است که قبل از شروع هر درمانی تشخیص دهیم که گرفتگی عضلات می‌تواند توسط بیماری‌ها،شرایط و داروهای بالقوه قابل برگشت، ایجاد شود. داروها به طور مستقیم یا غیرمستقیم با تغییرات متابولیکی در غلظت الکترولیت و گلوکز سرم تاثیر می‌گذارند. بنابراین، مهم است که قبل از اقدام به درمان دارویی، علل برگشت پذیر گرفتگی رد شود . 

 

**نکته مهم: با این حال، همیشه علت گرفتگی عضلات مشخص نیست در برخی موارد گرفتگی عضلات نشانه وجود یک مشکل جدی‌تر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علل احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.

با این حال اکثر افراد دچار گرفتگی عضلات پا در هنگام خواب می شوند و دنبال علت آن می گردند:

علت گرفتگی عضلات پا در خواب 

گرفتگی شبانه پا، انقباضات دردناک، غیر ارادی یا اسپاسم عضلات پاها است که معمولاً هنگام خوابیدن اتفاق می‌افتد. گرفتگی شبانه پا معمولاً عضلات ساق پا را درگیر می‌کند، اگرچه ممکن است عضلات پا یا ران شما نیز گرفتگی داشته باشد.بیشتر اوقات ، هیچ دلیل مشخصی برای گرفتگی شبانه پا مشخص نمی شود. به طور کلی گرفتگی های شبانه پا احتمالاً به خستگی عضلات و مشکلات عصبی مربوط می‌شود.
یکی از علت های شایع، سندرم پای بی قرار (RLS) گاهی اوقات با گرفتگی شبانه پا اشتباه گرفته می‌شود، اما این یک بیماری جداگانه است. به طور کلی، درد از ویژگی‌های اصلی RLS نیست، اگرچه برخی از افراد RLS خود را دردناک توصیف می‌کنند.
برخی از دلایل افزایش احتمال بروز گرفتگی شبانه پا:

• سن 50 سال یا بیشتر 
• استفاده بیش از حد از عضلات 
• آب کافی ننوشید
• خیلی طولانی روی سطوح سخت بایستید
• دیابت
• اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون

درمان حمایتی و دارویی و اثر ریز مغذی‌ها (ویتامین ها و مواد معدنی) روی گرفتگی عضلات

 

مدیریت مناسب گرفتگی‌های عضلانی شامل؛ تشخیص دقیق توسط پزشک متخصص و تمایز آن از سایر اختلالات حرکتی تحریک‌پذیر از طریق ارزیابی بالینی یا روش‌های دیگر مانند آزمایشات الکتروفیزیولوژیک می‌باشد. توصیه شده است که گرفتگی‌های عضلانی قبل از شروع هرگونه دارو با مداخلات غیر دارویی درمان شوند.

درمان گرفتگی عضلات حاد

در افراد با گرفتگی حاد عضلات، باید عضله آسیب دیده را به طور محکم کشش دهند. به عنوان مثال، در گرفتگی عضله ساق پا، خم کردن پشتی فعال پا با زانو که کشیده شده است توصیه می‌شود. 
از دیگر اقدامات دیگر برای کاهش گرفتگی حاد عبارتند از: دوش آب گرم با ماساژ در ناحیه گرفتگی بدن معمولا برای ۵ دقیقه؛ ماساژ یخ؛ افراد با اختلالات شناخته شده در تعادل مایعات و الکترولیت‌ها باید درمان مناسب برای این افراد بر اساس علت آن انجام شود.

پیشگیری از گرفتگی مکرر عضلات

تلاش‌های اولیه برای جلوگیری از گرفتگی‌های مکرر باید بر مداخلات حمایتی مانند تمرینات کششی روزانه متمرکز باشد. در اکثر موارد درمان حمایتی بر درمان دارویی به علت عوارض و خطرات مرتبط با داروها ترجیح داده می شود. این مداخلات عبارتند از:
تمرینات کششی: تمرینات کششی عضله پشت پا معمولا در حالت تحمل وزن انجام می شود. عضلات خلفی پا با متمایل شدن به جلو در حالی که پاها روی زمین صاف نگه داشته، کشیده می‌شوند(شکل ۱).  این موقعیت برای ۱۰ تا ۲۰ ثانیه نگه داشته شوند و کشش‌ها سه تا پنج بار پشت سر هم تکرار شوند. چهار بار در روز برای هفته اول سپس دوبار در روز در هنگام غروب و مجدد قبل از رفتن به رختخواب انجام شود. حرکت کششی قبل از خواب شبانه ممکن است برای برخی از بیماران کافی باشد. 

 

راه های درمانی برای رفع گرفتگی (اسپاسم) عضلات

برای درمان گرفتگی های عضلانی اغلب این سوال تکرار می شود که ؛ "برای گرفتگی عضلات چه بخوریم؟" مواردی که در زیر ذکر شده است می تواند به این سوال پاسخ دهد:

• مصرف مکمل منیزیم

اگر بطور مکرر دچار گرفتگی‌ عضلات می‎‌شوید، یک دلیل می‌تواند نیاز بدن شما به مقدار بیشتری ماده معدنی منیزیم باشد. مکمل منیزیم بطور گستره برای رفع کرامپ‌های (اسپاسم های) عضلات پا استفاده می‌شود. همچنین منیزیم در زنان باردار مبتلا به گرفتگی‌های عضلات پا مفید باشد، می‌تواند هم شدت و هم تعداد دفعات کرامپ را کاهش می‌دهد.

** برای تکمیل اطلاعات خود در مورد قرص های منیزیم می توانید مطلب زیر را مطالعه کنید**

انواع مکمل های مینزیم

• مصرف ویتامین‌ها

سوال رایجی که اغلب می پرسند :"کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود؟" در پاسخ باید گفت مصرف ویتامین هایی مانند؛ ویتامین B کمپلکس (سه بار در روز، حاوی 30 میلی گرم ویتامین B6) یا ویتامینe  (800 واحد بین المللی قبل خواب) می‌تواند مفید باشد.

نکته: مصرف ویتامین ب6 در کنار منیزیم تأثیر مضاعف در بهبود کرامپ‌های (گرفتگی های) عضلانی دارد.

**محصول سوپرابیون سیترامگ ب6 نیز با داشتن منیزیم و ویتامین ب 6 می تواند در رفع گرفتگی عضلات موثر واقع شود برای اطلاعات دقیق تر ازین محصول می توانید روی لینک زیر کلیک کنید**

مکمل منیزیم و ویتامین ب6 

• مصرف آهن 

ممکن است در بیمارانی که کم خونی فقر آهن دارند مفید باشد.

• مصرف دیفن هیدرامین

در بیمارانی که مکمل ویتامین و مواد معدنی در آنها بی‌اثر است، مصرف دیفن هیدرامین (5/12 تا 50 میلی گرم در شب) هنگام خواب را امتحان شود.

•  یک مسدود کننده کانال کلسیم، یا دیلتیازم 

در بیمارانی که اقدامات فوق بی اثر است، هر روز یک مسدود کننده کانال کلسیم، یا دیلتیازم (30 میلی گرم) یا وراپامیل (120 تا 180 میلی گرم) تجویز شود. از نیفدیپین نباید استفاده کرد، زیرا ممکن است باعث گرفتگی عضلات به عنوان یک عارضه جانبی شود.

• مصرف گاباپنتین 

در صورت عدم موفقیت اقدامات فوق، از گاباپنتین (600 تا 900 میلی گرم در روز با دوز تقسیم شده بین زمان شام و قبل از خواب) استفاده شود. البته با توجه ویژه در بیماران مسن به دلیل افزایش خطر عوارض جانبی در این بیماران، به ویژه در بیماران با اختلال عملکرد کلیه، داده های محدودی استفاده از گاباپنتین را پشتیبانی می‌کنند. این درمان به ویژه در بیماران مبتلا به گرفتگی پا در ارتباط با بیماری عصبی بسیار مفید بوده است.

 

چه زمانی باید برای درمان گرفتگی عضلات اقدام کرد؟

 

 بیمارانی که دارودرمانی در آنها بی‌اثر است و دچار پریشانی وتشویش همراه با گرفتگی شبانه پا هستند، باید به یک متخصص خواب مراجعه کنند تا مشخص شود آیا اختلالات اساسی در خواب وجود دارد؛ مانند سندرم پای بی قرار (به انگلیسی: Restless Leg Syndrome یا RLS)، حرکات دوره‌ای اندام خواب، یا آپنه انسدادی خواب.