آیا کم خونی در کودکان درمان می شود؟

کم خونی یک مشکل شایع در دوران کودکی است. حدود 20 درصد کودکان در ایالات متحده آمریکا دچار کم خونی شده و کم خونی آنها تشخیص داده می شود. کودکی که دچار کم خونی است، گلبول قرمز یا هموگلوبین کافی ندارد. هموگلوبین نوعی پروتئین است که به گلبول های قرمز خون این امکان را می دهد تا بتوانند اکسیژن را به سایر سلول های بدن حمل کنند.

در این مطلب، قصد داریم جنبه های مختلف کم خونی در کودکان را بررسی کنیم

و در نهایت به درمان کم خونی در کودکان خواهیم پرداخت.

میزان آهن مورد نیاز در کودکان چقدر است ؟

در جدول زیر می توانید میزان آهن مورد نیاز در هر محدوده ی سنی را مشاهد کنید:

گروه سنی	مقدار آهن مورد نیاز
12-7 ماه	11 میلی گرم
3-1 سال	7 میلی گرم
8-4 سال	10 میلی گرم
13-9 سال	8 میلی گرم
18-14 سال (دختران)	15 میلی گرم
18-14 سال (پسران)	11 میلی گرم

توجه داشته باشید که نوزادان در هنگام تولد ذخیره آهن دارند اما دریافت آهن اضافی از یک منبع پایدار برای تامین نیازهای نوزاد در مرحله رشد و نمو سریع ضروری است.

در مورد مصرف اهن در بارداری در این مقاله"نحوه مصرف آهن در بارداری" بصورت کامل می توانید بخوانید

در فایل صوتی زیر می توانید نکات مهمی را در مورد کم خونی در کودکان بشنوید:

علت ایجاد کم خونی در کودکان

انواع مختلفی از کم خونی در کودکان دیده می شود، که به ترتیب در مورد آنها بصورت زیر می باشد؛

کم خونی فقر آهن در کودکان

در این حالت آهن کافی در خون وجود ندارد و آهن برای تشکیل هموگلوبین لازم است.

کم خونی مگالوبلاستیک در کودکان

در این نوع کم خونی گلبول های قرمز خون به دلیل کمبود اسید فولیک یا ویتامین ب 12 خیلی بزرگ هستند. یکی از انواع کم خونی مگالوبلاستیک، کم خونی پرنیشیوز است. در این حالت مشکل در جذب ویتامین ب 12 است که برای شکل گیری کلبول های قرمز خون یک فاکتور اساسی محسوب می شود.

کم خونی همولیتیک در کودکان

یکی دیگر از انواع کم خونی در کودکان است و زمانی ایجاد می شود که گلبول های قرمز خون از بین می روند. دلایل مختلفی برای بروز کم خونی همولیتیک وجود دارد، از جماه عفونت های جدی و خطرناک یا بعضی از داروها.

کم خونی داسی شکل

که نوعی هموگلوبینوپاتی یا کم خونی ارثی است که باعث می شود گلبول های قرمز خون شکل غیرطبیعی داشته و همانطور که از نام بیماری پیداست به فرد داس دربیایند.

تالاسمی

نیز نوعی کم خونی ارثی است که باعث تغییر شکل گلبول های قرمز خون می شود.

یکی دیگر از انواع کم خونی که در کودکان دیده می شود، کم خونی آپلاستیک است که به دلیل عدم توانایی مغز استخوان در تولید سلول های خونی ایجاد می شود.

چه عواملی باعث کم خونی در کودکان می شود؟

علت ایجاد کم خونی در کودکان را می توان به دلیل عمده زیر نسبت داد:

از دست دادن گلبول قرمز خون
ناتوانی در تولید گلبول های قرمز کافی
از بین رفتن یا تخریب گلبول های قرمز

کاهش گلبول های قرمز خون یا پایین آمدن سطح هموگلوبین می تواند ناشی از

اختلالات ژنتیکی مرتبط به گلبول های قرمز
عفونت ها
بعضی بیماری ها
کمبود بعضی ویتامین ها و مواد معدنی در رژیم غذایی باشد.

ریسک فاکتورهای ابتلای کودکان به کم خونی چیست؟

کودکان نارس متولد شده یا تولد با وزن کم
کودکان در کشورهای فقیر
کودکانی که زودهنگام با شیر گاو یا شیر بز (قبل از یک سالگی) تغذیه می شوند
شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه شده و غذای کمکی دریافت نمی کنند
نوزادانی که با شیر خشک غیر غنی شده تغذیه می شوند
کودکان 1-4 ساله که روزانه بیش از 710 میلی لیتر شیر گاو یا بز می نوشند
چاقی یا دارای اضافه وزن
رژیم غذایی فقیر از آهن یا بعضی ویتامین ها و املاح معدنی
کودکانی که با جراحی یا تصادف که منجر به از دست رفتن خون زیادی شوند
ابتلا به یک بیماری طولانی مدت مانند بعضی عفونت ها یا اختلالات کبدی و کلیوی
دارای سابقه خانوادگی کم خونی های ارثی مانند کم خونی داسی شکل

علائم کم خونی در کودکان چیست؟

اغلب علائم مربوط به کم خونی در کودکان به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به سلول های بدن است. بسیاری از این علائم در شرایطی که کم خونی خفیف باشد، اصلا دیده نمی شود. از شایع ترین علائم کم خونی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش ضربان قلب
تنگی نفس یا ناتوانی در حبس نفس
نداشتن انرژی کافی یا زود خسته شدن احساس گیجی یا سرگیجه به ویژه در هنگام ایستادن
سردرد
تحریک پذیری
زخم زبان یا تورم زبان
زردی یا زرد شدن پوست صورت، چشم ها و دهان
بزرگ شدن طحال یا کبد
تاخیر در رشد یا پایین بودن سرعت رشد
کند بودن روند ترمیم زخم ها
پیکا یا هرزه خواری (میل به خوردن مواد غذایی غیرمغذی مانند خاک، یخ، نشاسته ذرت، گل رس و...)

علائم کم خونی ممکن است مانند خیلی دیگر از بیماری ها یا مشکلات خونی دیگر به نظر برسد. کم خونی معمولا نشانه یک بیماری دیگر است. بنابراین لازم است همه این علائم را به پزشک کودکان اطلاع دهید و تشخیص را بر عهده او بگذارید.

عوارض کم خونی در کودکان چیست؟

عوارض کم خونی در کودکان به علت به وجود آورنده آن بستگی دارد. بعضی انواع کم خونی هارضه خاصی ندارند و بعضی دیگر ممکن است عوارض زیاد و جدی را برای کودک ایجاد کنند. از جمله عوارض کم خونی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اختلال در رشد و نمو
درد و تورم مفاصل
اختلال در عملکرد مغز استخوان
لوکمی یا بعضی انواع سرطان ها

کم خونی در کودکان چطور تشخیص داده می شود؟

از آنجا که کم خونی در کودکان شایع است، پزشک معمولا یک سری آزمایش های روتین را برای بررسی احتمال کم خونی انجام می دهد. علاوه بر این کم خونی در کودکان ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اغلب اوقات کم خونی در کودکان با آزمایش خون تشخیص داده می شود. و بر اساس نتایج آزمایش خون ممن است برای کودک آسپیراسیون از مغز استخوان، بیوپسی یا هر دو درخواست شود. و سپس مایع یا بافت برداشته شد، برای بررسی تعداد، اندازه و میزان بلوغ گلبول های قرمز خون یا سلول های غیر طبیعی مورد آزمایش قرار می گیرد.

کم خونی در کودکان چگونه درمان می شود؟

درمان کم خونی در کودکان بسته به علائم، سن و وضعیت سلامت عمومی شان متفاوت است. علاه بر این نوع درمان به شدت کم خونی نیز بستگی دارند.

یکی دیگر از عواملی که روی نوع درمان پیشنهادی برای رفع کم خونی در کودکان موثر است، علت ایجاد کم خونی است. بعضی انواع کم خونی نیاز به درمان ندارند و بعضی دیگر نیازمند دارودرمانی، تعویض خون، جراحی یا پیوند سلول های بنیادی هستند.

از شایع ترین درمان ها برای کم خونی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

قرص یا قطره ویتامین یا املاح
تغییر رژیم غذایی کودک
قطع یا تغییر مصرف دارویی که منجر به کم خونی شده است
دارودرمانی
جراحی برای برداشتن طحال
تعویض خون
پیوند سلول های بنیادی

چطور می توان از کم خونی در کودکان پیشگیری کرد؟

برای نوزادانی که در زمان تعیین شده متولد شده اند:

شروع مصرف مکمل آهن از 4 ماهگی تا زمانی که بتواند روزی 2-3 وعده غذای غنی از آهن مصرف کند.

برای نوزادان نارس:

دادن قطره آهن را از هفته دوم تولد شروع کنید و تا یک سالگی ادامه دهید.

پس از دوران نوزادی غنی کردن رژیم غذایی کودک با مواد غذایی که منبع آهن محسوب می شوند، ضرروی است از جمله گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات و اسفناج.

از سن 1-5 سالگی به کودک اجازه ندهید بیش از حد شیر بنوشد.

با افزودن منابع ویتامین سی جذب آهن را در رژیم غذایی کودک افزایش دهید.