چند راهکار مهم برای تقویت سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن ابزاری مهم برای جلوگیری یا محدود کردن عفونت است. بدون آن، بدن قادر به مقاومت در برابر حملات باکتری ها، ویروس ها، انگل ها و غیره نخواهد بود. سیستم ایمنی از شبکه وسیعی از سلول ها، اندام ها، پروتئین ها و بافت ها در سراسر بدن تشکیل شده است. یک سیستم ایمنی کاملاً کارآمد می تواند بافت سالم را از موادی که به صورت ناخواسته وارد می شود تشخیص دهد.
در این حالت وقتی یک ماده ناخواسته وارد بدن می شود، پاسخ ایمنی ایجاد می شود که منجر به حمله ایی پیچیده برای محافظت از بدن در برابر مهاجمان می شود. سیستم ایمنی بدن، همچنین سلول های مرده و معیوب را شناسایی و حذف می کند. البته سیستم ایمنی بدن همیشه نمی تواند به طور موثر عمل کند و گاهی فرد دچار بیماری می شود و یا به داروی خاصی نیاز دارد که بتواند سیستم ایمنی موثری را داشته باشد.
گاهی حتی فعالیت سیستم ایمنی بدن ازحد طبیعی بیشتر می شود و توانایی تشخیص عامل بیماری زا را از بافت طبیعی بدن ندارد و بر علیه سلولهای بدن واکنش نشان می دهد. در این حالت، بدن به نوعی بیماری به نام خود ایمنی یا اتوایمیون مبتلا شده است. در بیماری‌های خودایمنی و آلرژی‌ها، سیستم ایمنی به اشتباه بافت سالم را ناسالم می‌داند و حملات غیرضروری را آغاز می‌کند که منجر به علائم ناراحت‌کننده و گاهی خطرناک می‌شود.
سیستم ایمنی بدن را بشناسیم
سیستم ایمنی بدن از مجموعه ای از اجزا تشکیل شده است که عبارتند از:
- گلبول های سفید (لکوسیت ها): سلول های دفاعی بدن که در خون و عروق لنفاوی گردش می کنند.
- طحال: اندامی در سمت چپ بالای شکم که در آن سلول های ایمنی جمع شده و کار می کنند.
- مغز استخوان: بافت نرم در مرکز استخوان ها که گلبول های قرمز و سفید خون را تولید می کند.
- غدد لنفاوی: این غدد کوچک و لوبیایی شکل در سراسر بدن به خصوص در گردن، زیر بغل، کشاله ران و شکم هستند. آنها از طریق عروق لنفاوی به هم متصل می شوند. سلول های ایمنی در غدد لنفاوی جمع می شوند و در صورت وجود آنتی ژن واکنش نشان می دهند. این می تواند منجر به تورم شود.
- سیستم لنفاوی: شبکه ای شبیه به رگ های خونی تشکیل می دهد. این ماده به جای خون حامل ماده ای به نام لنف است. لنف مایعی است که سلولهای مرتبط با سیستم ایمنی را به مناطقی که به آنها نیاز دارند حمل می‌کند.
- تیموس: غده ای در پشت استخوان سینه، جایی که گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت بالغ می شوند.
- لوزه ها، آدنوئیدها و آپاندیس
سیستم ایمنی بدن برای کارامدتر بودن، لازم است که توسط فرد تقویت شود. اولین خط دفاعی فرد، انتخاب یک سبک زندگی سالم است. پیروی از دستورالعمل های کلی سلامتی، بهترین گامی است که می توان برای حفظ عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن برداشت. در ادامه برخی از کارهایی که جهت افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می توان انجام داد ارائه می شود.
رژیم غذایی و سیستم ایمنی
برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی، لازم است مواد غذایی به اشکال مختلف به میزان کافی مصرف شود. به این منظور باید مقدار کافی سبزیجات، میوه ها، حبوبات، غلات کامل، پروتئین و چربی های سالم مصرف شود. کمبود یک ماده مغذی می تواند پاسخ ایمنی بدن را تغییر دهد. مطالعات حیوانی نشان داده است که کمبود روی، سلنیوم، آهن، مس، اسید فولیک و ویتامین‌های A، B6، C، D و E می‌تواند پاسخ‌های ایمنی را تغییر دهد. این مواد مغذی از راه‌های مختلفی مانند آنتی اکسیدان برای محافظت از سلولهای سالم، حمایت از رشد و فعالیت سلولهای ایمنی، و تولید آنتی‌بادی‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که افرادی که تغذیه ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر عفونت های باکتریایی، ویروسی و سایر عفونت ها هستند.
- ویتامین D : ویتامین دی، تنظیم کننده مهم عملکرد ایمنی است و کمبود آن منجر به کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود. توصیه شده است که بخصوص در طول ماههای سرد و زمستان، که بدن توانایی تولید ویتامین دی کمتری دارد، به عنوان مکمل ویتامین دی را دریافت نماید. البته بدن انسان می تواند از طریق دریافت مواد غذایی نیز این ویتامین را دریافت نماید ولیکن در مجموع، رژیم غذایی منبع ضعیفی برای تولید این ویتامین است. مطالعات نشان داده اند که ویتامین D از انواع عفونت حاد دستگاه تنفسی محافظت می کند. مصرف روزانه 1000 واحد ویتامین دی در روز برای افزایش عملکرد و تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه می شود
- ویتامین A : ویتامین A نیز برای عملکرد سیستم ایمنی مهم است. بنابراین مصرف غذاهای غنی از ویتامین A، مانند تخم مرغ، پنیر، جگر، ماهی چرب و روغن کبد ماهی در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن توصیه می شود. ویتامین A با روش های مختلفی از جمله تولید لنفوسیت ها، آنتی بادی ها و سیتوکین ها در سیستم ایمنی بدن نقش دارد.
- روی (زینک): روی یکی از موارد مهم در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن است و در اغلب بیمارانی که نقص سیستم ایمنی دارند، کمبود روی مشاهده می شود. کمبود روی منجر به افزایش ابتلا به بیماری های عفونی می شود. مصرف روزانه 50 تا 100 میلی گرم روی روزانه به مدت دو هفته یا تا زمانی که علائم بیماری های عفونی وجود دارد توصیه می شود. مصرف قرص های زینک به میزان این دوز نباید در طولانی مدت ادامه یابد. زینک پلاس سوپرابیون یکی از نمونه های مکمل زینک است که می توان میزان روی مورد نیاز بدن را تامین کند.
- ویتامین C: مطالعات نشان می دهد که مصرف ویتامین سی، منجر به کاهش بروز ذات الریه می شود. میزان توصیه شده روزانه، 500 میلی گرم تا 1 گرم می باشد. به طور کلی، ویتامین C روزانه در طول مدت شیوع ویروسی ارزش قابل توجه ای دارد. ویتامین C در مرکبات از جمله پرتقال، توت فرنگی، گوجه فرنگی و همچنین کلم بروکلی و اسفناج وجود دارد. ویتامین B6 موجود در مرغ، سالمون، ماهی تن، موز، سبزیجات سبز و سیب زمینی و ویتامین E موجود در بادام، روغن آفتابگردان و گلرنگ، تخمه آفتابگردان، کره بادام زمینی و اسفناج در افزایش و تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است.
- مصرف میوه و سبزیجات: رژیم غذایی مدیترانه ای با مصرف سبزیجات، ماهی، گوشت بدون چربی، آجیل، لوبیا، روغن زیتون و غلات سبوس دار، با افزایش قدرت سیستم ایمنی ارتباط دارد و این بخصوص در مقایسه با رژیم غذایی غربی کاملا مشهود است. جالب است بدانید که تنوع غذایی فعالیت میکروبیوتا ( باکتری های مفید دستگاه گوارش و روده) را افزایش می دهد. به علاوه، غذاهای پروبیوتیک برای عملکرد سیستم ایمنی موثر هستند و هضم سالم برای یک سیستم ایمنی سالم مهم است. هدف از خوردن غذاهای پروبیوتیک، تقویت باکتری های "مفید " بوده و غذاهایی مانند ماست پروبیوتیک ساده، کفیر، کلم ترش، سویا تخمیر شده در این رابطه موثر هستند. گیاهخواران معمولاً نیاز به مکمل های B12، ید، امگا 3 و اغلب روی و آهن برای تقویت سیستم ایمنی بدن دارند. در مجموع، رژیم‌های غذایی که تنوع محدود و مواد مغذی کمتری دارند، از جمله غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده و غذاهای کم فرآوری‌شده، می‌توانند بر سیستم ایمنی سالم تأثیر منفی بگذارند.
تقویت سیستم ایمنی با مکمل های غذایی سوپرابیون
در بین محصولات سوپرابیون، مکمل های غذایی وجود دارد که می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند :
قرص جویدنی ویتامین C سوپرابیون ، حاوی ۵۰۰ میلی گرم ویتامین C با دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی برای تقویت سیستم ایمنی و خنثی کردن رادیکال‌های آزاد به کار می رود . ویتامین C با تقویت سیستم ایمنی می‌تواند به کاهش دوره سرماخوردگی و علائم آن کمک موثری کند. قرص سوپرابیون ویتامین C حاوی36 عدد (3 بلیستر 12 عددی قرص درون یک جعبه مقوایی) در دوز 500 میلی گرم آسکوربیک اسید کوتد سدیم آسکوربات می باشد. مزیت خاص این محصول بدون طعم تلخ اسید آسکوربیک به علت داشتن پوشش می باشد.
قرص سوپرابیون مولتی دیلی را می توان یک مولتی ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی بدن دانست. قرص مولتی دیلی حاوی تمام ترکیبات موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله ویتامین ها و مواد معدنی و است.
استرس و سیستم ایمنی
استرس هورمون هایی مانند کورتیزول را ترشح می کند که التهاب (در ابتدا التهاب برای فعال کردن سلول های ایمنی لازم است) و عملکرد گلبول های سفید خون را سرکوب می کند .استرس چه به صورت حاد و چه به صورت مزمن، بر سلامتی و سیستم ایمنی بدن تاثیر دارد. در طول یک دوره استرس بدن در حال مقابله با استرس است که همین موضوع، سیستم ایمنی را سرکوب کرده و احتمال عفونت یا بیماری را افزایش می دهد. با توجه به تأثیری که استرس می تواند بر سلامتی داشته باشد، مهم است که بدانید چگونه استرس را تشخیص داده و با انجام کارهایی مانند نفس عمیق، دعا یا ورزش به کاهش استرس در بدن کمک نمایید. استرس، می تواند ژنوم ویروس ها را در بیماری های ویروسی تغییر دهد. به طوریکه که یک بیماری خوش خیم و یا خفیف را به یک بیماری ویروسی خطرناک و شدید تبدیل کند.
مصرف کافی آب و سیستم ایمنی
آب نقش های مهمی در بدن ایفا می کند که یکی از مهم ترین آن، حمایت از سیستم ایمنی فرد است. در حقیقت لنف، که سلول های ایمنی مبارزه کننده با عفونت را در اطراف بدن شما حمل می کند، تا حد زیادی از آب تشکیل شده است. کم آبی حرکت لنف را کند می کند و گاهی اوقات منجر به اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود. قسمتی از ایمنی بدن مربوط به گلبولهای سفید بدن است که در خون وجود دارد و محتوای اصلی خون نیز آب است. حتی اگر ورزش نمی‌کنید یا عرق نمی‌کنید، دائماً از طریق تنفس، و همچنین از طریق ادرار و مدفوع، آب خود را از دست می‌دهید. برای کمک به حمایت از سیستم ایمنی خود، مطمئن شوید که آبی را که از دست می دهید با آبی که می نوشید جایگزین می کنید و بنابراین لازم است میزان آب مصرفی روزانه خود را بدانید. مصرف 8-12 لیوان اب روزانه برای افرادی که محدودیت مصرف مایعات ندارند توصیه می شود.
فعالیت بدنی منظم و سیستم ایمنی
به طور منظم تمرین ورزشی داشته باشید. فعالیت بدنی فقط برای ساختن عضلات و کمک به کاهش استرس نیست، بلکه برای سلامت سیستم ایمنی ضروری است. یکی از راه‌هایی که ورزش می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشد، تقویت گردش خون فرد است، که سلولهای ایمنی بتوانند به راحتی در سراسر بدن حرکت کنند. در واقع، مطالعات نشان داده اند که انجام روزانه 30 دقیقه ورزش متوسط تا شدید به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. این بدان معنی است که تمرکز بر فعال ماندن و ورزش منظم مهم است. ورزش متوسط برای عملکرد خوب سیستم ایمنی لازم است و لازم است بدانید که بی تحرکی و همچنین ورزش بیش از حد هر دو به طور بالقوه مضر هستند و برای سیستم ایمنی بدن خطرناک هستند.
خواب و سیستم ایمنی
طی خواب واکنش های مهمی در بدن رخ می دهد. مطالعات نشان داده است که افرادی که خواب کافی ندارند، پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ها، مانند سرماخوردگی، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری هستند. برای اینکه بتوانید بهترین فرصت را برای مبارزه با بیماری داشته باشید، مهم است که بدانید هر شب چقدر باید بخوابید. البته فقط داشتن خواب کافی مهم نیست، کیفیت خواب نیز دارای اهمیت است و اگر چنانچه دچار اختلالات خواب مانند مشکل دیر به خواب رفتن، راه رفتن در خواب، کابوس شبانه هستید، باید آن را برطرف نمایید. در حقیقت، خواب زمان بازیابی بدن است که در طی آن نوعی سیتوکین آزاد می شود که با عفونت مبارزه می کند. خواب بسیار کم میزان این سیتوکین ها و سایر سلول های ایمنی را کاهش می دهد. 7-9 ساعت خواب شبانه مورد نیاز است. سعی کنید یک برنامه خواب داشته باشید، هر روز در یک زمان مشخص از خواب بیدار شوید و به رختخواب بروید. ساعت بدن یا ریتم شبانه روزی، احساس خواب آلودگی و بیداری را تنظیم می کند، بنابراین داشتن یک برنامه خواب ثابت، ریتم شبانه روزی متعادلی را حفظ می کند تا بتوان خواب عمیق تر و آرام تری داشت.
واکسیناسیون دقیق و سیستم ایمنی
برای داشتن سیستم ایمنی موثر، لازم است که در مورد واکسن های توصیه شده به روز باشید. سیستم ایمنی قوی به معنای استفاده بدن از بهترین حالتی است که برای محافظت از خود در برابر بیماری ها دارد. سیستم ایمنی هوشمند است، اما در حقیقت واکسن‌ها به بدن آموزش می‌دهند تا حتی باهوش‌تر عمل کنند و کمک می‌کند تا سیستم ایمنی یاد بگیرد که چگونه برخی میکرو ارگانیسم های بیماری‌زا را تشخیص دهد و با آن مبارزه کند. یادگیری از طریق واکسیناسیون برای سیستم ایمنی بسیار ایمن تر از الوده شدن با این میکروبها است. تمام واکسن های توصیه شده را تزریق نمایید. واکسن ها سیستم ایمنی را تقویت می کنند تا با عفونت ها قبل از اینکه در بدن شما نفوذ کنند، مبارزه کند. همیشه در مورد واکسیناسیون های توصیه شده است به خصوص واکسن های اصلی یا بوستر کووید-19 و همچنین واکسن سالانه آنفولانزا به روز باشید.
سیستم ایمنی بدن در سالمندی
با افزایش سن، اندام های داخلی بدن ممکن است کارایی کمتری داشته باشند. اندام های مرتبط با ایمنی مانند تیموس یا مغز استخوان سلول های ایمنی کمتری را تولید می کنند که برای مبارزه با عفونت ها لازم است. گاهی اوقات پیری با کمبود ریزمغذی‌ها همراه است که ممکن است عملکرد سیستم ایمنی را بدتر کند. نتایج مطالعات نشان می دهد که در مقایسه با افراد جوان تر، احتمال ابتلای افراد مسن به بیماری های عفونی و حتی، احتمال مرگ در اثر ابتلا به بیماری عفونی بیشتر است. عفونت های تنفسی، از جمله آنفولانزا، ویروس کووید-19 و به ویژه ذات الریه یکی از علل اصلی مرگ و میر در افراد بالای 65 سال در سراسر جهان است.
هیچ کس به طور قطع نمی داند چرا این اتفاق می افتد، اما برخی از دانشمندان مطرح کردند که این افزایش خطر با کاهش سلول های T مرتبط است، احتمالاً به دلیل آتروفی شدن تیموس به علت افزایش سن و تولید سلول های T کمتر برای مبارزه با عفونت است. اینکه آیا این کاهش در عملکرد تیموس، علت افت سلولهای T هست یا خیر، کاملاً مشخص نیست. حتی مغز استخوان نیز در افزایش سن دچار تغییراتی می شود که همه این موارد در کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن موثر است. کاهش پاسخ ایمنی به عفونت ها در سالمندان مشاهده می شود.
به عنوان مثال، مطالعات واکسن آنفولانزا نشان داده است که برای افراد بالای 65 سال، این واکسن در مقایسه با کودکان سالم (بالای 2 سال) کمتر موثر است. اما علیرغم کاهش اثربخشی، واکسیناسیون آنفولانزا و استافیلوکوکوس پنومونیه در مقایسه با عدم واکسیناسیون، میزان بیماری و مرگ را در افراد مسن به طور قابل توجهی کاهش داده است.
به نظر می رسد بین تغذیه و ایمنی در سالمندان ارتباط وجود دارد. نوعی از سوء تغذیه که حتی درکشورهای ثروتمند نیز رایج است، به عنوان «سوء تغذیه ریز مغذی ها» شناخته می شود. سوءتغذیه ریز مغذی‌ها، که در آن فرد دچار کمبود برخی ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی است که از رژیم غذایی یا مصرف مکمل به‌دست می‌آیند، ممکن است در افراد مسن رخ دهد. افراد مسن کمتر غذا می خورند و اغلب تنوع کمتری در رژیم غذایی خود دارند. بنابراین ممکن است که سالمندان جهت دریافت مواد موثر برسیستم ایمنی بدن به مکمل های مخصوص سالمندان احتیاج داشته باشند.
علاوه بر سالمندان، خانواده های کم درآمد، زنان باردار و شیرده، نوزادان و کودکان نوپا، و بیماران بدحال نمونه هایی از گروه های در معرض خطر هستند که جهت تقویت سیستم ایمنی بدن باید تحت نظر قرار بگیرند.
نتیجه گیری: در هر حال، سیستم ایمنی بدن پیچیده است و تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار می گیرد. واکسن ها در برابر بیماری های خاص ایمنی ایجاد می کنند. برخی از راه های دیگری که می توانید سیستم ایمنی خود را تقویت کنید عبارتند از: غذای کافی، فعالیت بدنی، حفظ وزن مناسب، خواب کافی و اجتناب از مصرف الکل و سیگار.