سالمندان به چه مکمل های غذایی نیاز دارند؟

نیاز سالمندان به ویتامین و مواد معدنی

مطالعات به وضوح نشان داده‌اند که کمبود تغذیه نقش بسیار مهمی در پیشرفت بیماریهای مزمن دارد. با پیشنهاد اصلاحات رژیم غذایی، پتانسیل بهبود سلامت کلی جهان وجود دارد زیرا عوامل خطر رژیم غذایی یک دهم بار بیماری جهانی را تشکیل می‌دهند. همچنین نقش تغذیه در پیشگیری از بیماری‌ها، به ویژه آنهایی که با روند پیری مرتبط هستند، اهمیت دارد.
سالمندان نشان دهنده گروه بسیار متنوعی از افراد هستند. با این حال، این جمعیت به ویژه در برابر کمبودهای تغذیه آسیب پذیر می‌باشند.

تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی مرتبط با فرآیند پیری رخ می‌دهد و بر نیازهای مواد مغذی تأثیر می‌گذارد و افراد این تغییرات را با سرعتهای متفاوتی تجربه می‌کنند.
عواملی مانند تغییر در حس چشایی، مشکلات بلع، داروها و کاهش اشتها تنها برخی از چالش‌های منحصر به ‌فردی می‌باشند که سالمندان ما برای دستیابی به تغذیه مناسب با آن مواجه هستند. نیازهای انرژی سالمندان کمتر است، اما نیاز به بیشتر ریزمغذی‌ها اینطور نیست. این امر بر نیاز آنها به انتخاب مواد غذایی مناسب و غنی از مواد مغذی تأکید می‌کند.

بسیاری از زیرگروههای مهم سالمندان نیاز به توجه ویژه دارند.گروههایی مثل؛ افراد بستری در بیمارستان یا در خانه سالمندان و سالمندان دارای بیماریهای مزمن، بنابراین بیشتر از همتایان جوان خود به بیمارستان مراجعه دارند. مطالعات نشان داده‌اند که سوءتغذیه به ویژه در افراد بستری در بیمارستان شایع است و تخمین زده شده است که 66.2 درصد از سالمندانی که اخیراً در بیمارستان بستری شده‌اند، در معرض خطر سوءتغذیه یا دارای سوءتغذیه هستند.

زنان مسن نیاز به توجه ویژه دارند. به دلیل امید به زندگی طولانی، نیازهای تغذیه‌ای برای زنان مورد توجه است و بنابراین خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای مرتبط با تغذیه دارند. در میان ریزمغذیها، ویتامین B12، ویتامین A، ویتامین C، ویتامین D، آهن و روی نگرانی خاصی از جهت کمبود برای زنان مسن دارند.در برخی از سالمندان مصرف قرص مولتی دیلی، مولتی ویتامین روزانه برای افراد به خصوص سالمندان الزامی است و هم به تامین نیاز روزانه به ویتامین ها و مواد معدنی کمک می کند و هم باعث بهبود سطح انرژی آنها می شود.

در ادامه به مهم‌ترین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز دوران میانسالی و سالمندی پرداخته شده است:

ویتامین B12

ویتامین B-12 یک ماده مغذی مورد علاقه زنان مسن (60<) و بسیار مسن (80<) است، زیرا مصرف غذاهای غنی از این ماده مغذی با افزایش سن کاهش می‌یابد. فراهمی زیستی ویتامین B-12 متصل به پروتئین با افزایش سن کاهش می‌یابد. مکانیسمی که بیشتر تحت تأثیر سن قرار می‌گیرد، توانایی جدا کردن ویتامین از حامل پروتئین آن است. شیوع گاستریت آتروفیک که بین 40 تا 50 درصد افراد بالای 80 سال گزارش شده است، مانعی جدی برای انتقال و آزادسازی ویتامین B-12 است زیرا تولید اسید معده برای هضم غذای غنی از ویتامین B12 ضروری است.
پروتئین حیوانی (منبع اولیه ویتامین B-12) گران است، جویدن آن دشوار است و با افزایش چربی خون مرتبط است. رشد بیش از حد باکتری در روده نیز ممکن است عاملی در کاهش فراهمی زیستی ویتامین B-12 باشد. باکتری ممکن است به B-12 متصل شود و به آن اجازه جذب ندهد. این بیماری به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. 
نیاز به ویتامین B-12 که از طریق رژیم غذایی تأمین نمی‌شود را می‌توان با مکمل‌هایی که حاوی ویتامین B-12 هستند برآورده کرد. با این حال، هنوز هم فراهمی زیستی محدودی وجود دارد. برای بزرگسالان مسن، توصیه برای تأمین نیازهای ویتامین B-12 از طریق غذاهای غنی شده B12 یا مکمل‌های B12 است.

ویتامین آ

ویتامین A نقش‌های زیادی در حفظ سلامت دارد. برای حفظ بینایی طبیعی، تمایز سلولی، عملکرد کارآمد سیستم ایمنی و بیان ژنتیکی مهم است. توصیه‌های ویتامین A برای افراد مسن نسبت به نسخه‌های قبلی RDA (میزان مورد نیاز روانه) کاهش یافته است. سطوح پیشنهادی فعلی 700 گرم معادل فعالیت رتینول (RAEs) برای زنان و 900 گرم RAE برای مردان است.
برخی از محققان توصیه کرده‌اند که این توصیه‌های روزانه در سطوح پایین‌تری تنظیم شوند، زیرا اگرچه مصرف ویتامین A برای بسیاری از افراد مسن کمتر از توصیه‌های فعلی است، اما سطح ویتامین A آنها در حد طبیعی باقی می‌ماند.
کمبود ویتامین A در افراد مسن چندان رایج نیست، زیرا ویتامین A به راحتی از غذا و همچنین مکمل‌های غذایی بدست می‌آید. با این حال، جذب در افراد مسن افزایش می‌یابد، بنابراین اگر مکمل‌هایی با سطوح بالای ویتامین A روزانه در رژیم غذایی گنجانده شود، احتمال مسمومیت بیشتر می‌شود. عملکرد ضعیف کبد ممکن است به افزایش خطر سمیت کمک کند، به ویژه در کسانی که از مکملها استفاده می‌کنند یا غذاهای غنی شده می‌خورند. در افراد مسن که ممکن است اختلال عملکرد کبدی بدون علامت داشته باشند، خطر مسمومیت با ویتامین A افزایش می‌یابد. 
یکی از پیامدهای مصرف زیاد ویتامین A ارتباط آن با خطر بیشتر شکستگی استخوان است. ویتامین A یک آنتاگونیست ویتامین D و کلسیم است و مصرف زیاد ویتامین A در مدت زمان طولانی ممکن است مشکلات جدی برای سلامت استخوان ایجاد کند.
به نظر میرسد دریافت مکمل ویتامین A به شکل پیش ساز آن، کاروتن، به طور قابل توجهی ایمن‌تر، مؤثرتر است و با عوارض جانبی نامطلوب یا پیش بینی نشده همراه نیست. مصرف یک رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات راهی معقول برای تأمین نیازهای ویتامین A در افراد مسن و همچنین تأمین منبع خوبی از فیبر غذایی است.

ویتامین سی 

داده‌های جدیدتر برای ویتامین ث، 90 میلی‌گرم در روز برای مردان و 75 میلی‌گرم در روز برای زنان بالای 50 سال تعیین توصیه می‌کند. کاهش دریافت ویتامین C با بیماری و بستری شدن در بیمارستان همراه است. کاهش مصرف اغلب با بیماریهای مزمن از جمله تصلب شراین، سرطان، آب مروارید چشم، بیماریهای ریوی، زوال شناختی، و بیماریهای دژنراتیو (تخریبی) اندام مرتبط است.
با مصرف میوه، آب میوه و سبزیجات یا از طریق مکملهای ویتامین، جذب ویتامین C نسبتاً آسان است. افراد مسن سیگاری ممکن است فقط برای حفظ سطح بافت نیاز به دو برابر مصرف توصیه شده داشته باشند. به عنوان یک ماده مغذی کلیدی، مصرف مقادیر کافی، به ویژه در افراد مسن، مهم است.
ویتامین ث دارای نقش آنتی اکسیدان است. به عنوان یک عامل کاهش دهنده متابولیک (فرایند تخریبی)؛ به عنوان یک کاتالیزور برای تولید کلاژن، ساخت بافت جدید و بهبود زخم ها و برای حفظ یکپارچگی عروق ضروری است.
ویتامین C اضافی در رژیم غذایی از طریق ادرار دفع می شود. دوزهای بسیار زیاد ممکن است به اسهال یا تشکیل سنگ کلیه کمک کند و باید در افراد مسن از مصرف آن جلوگیری کرد.

ویتامین دی

به خوبی شناخته شده است که افراد سالمند در معرض خطر مصرف ویتامین d ناکافی است. ویتامین D با تنظیم توده استخوانی نقش مهمی در سلامت استخوانها دارد، اما همچنین یک ماده مغذی ضروری در عملکرد سیستم ایمنی است.
دو منبع اصلی ویتامین D وجود دارد: رژیم غذایی و پوست. منابع غذایی ویتامین دی ماهی‌های چرب و محصولات لبنی غنی شده هستند. مصرف لبنیات غنی شده در میان افراد مسن بسیار متغیر است، به خصوص به این دلیل که عدم تحمل لاکتوز در افراد مسن شیوع بیشتری دارد. برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر این است که حتی در افرادی که غذاهای غنی‌شده را در رژیم غذایی خود قرار می‌دهند، این غذاها کمتر از میزانی که باید باشد، غنی شده است.
پوست به عنوان منبعی برای پیش ساز ویتامین D ممکن است برای کسانی که در آب و هوای معتدل زندگی می‌کنند و می‌توانند روزانه از خانه بیرون بروند مفید باشد، با این حال، در طول ماه های زمستان بسیاری از افراد مسن در جایی که هوا سرد است، اصلا بیرون نمی‌آیند.
برای کسانی که در مناطق گرمتر زندگی می‌کنند، ترس از سرطان پوست در اثر قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید نیز مانعی برای فعال شدن پیش سازهای ویتامین D است.
علاوه بر این، پیش ساز ویتامین D موجود در پوست با افزایش سن کاهش می‌یابد. توانایی کلیه و کبد در هیدروکسیله کردن پیش سازهای ویتامین D تحت تأثیر سن قرار می‌گیرد، بنابراین شواهد نشان می‌دهد که نیاز به ویتامین D ممکن است بیشتر از آنچه توصیه شده است باشد.

کلسیم

کلسیم یک ماده مغذی ضروری است که بسیاری از زنان مسن آن را به مقدار ناکافی مصرف می‌کنند. برای زنان سالمند، نیاز کلسیم تغییر می‌کند. در حال حاضر DRI (میزان توصیه شده روزانه) کلسیم برای زنان بالغ 1200 میلی‌گرم در روز است، اما پیشنهاداتی وجود دارد که مصرف روزانه 1500 میلی‌گرم در روز برای زنان یائسه یا بالای 65 سال مناسب است.
مسأله مهم این است که وقتی RDA  1000میلی گرم در روز بود، تعداد قابل توجهی از زنان وجود داشتند که رژیم های غذایی با سطوح ناکافی کلسیم مصرف می‌کردند. تغییر نیاز لزوماً الگوهای غذایی را تغییر نمی‌دهد و واضح است که مصرف قرص کلسیم بصورت مکمل از منابع غیررژیمی مورد نیاز است.
کلسیم با پیشگیری یا کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند پوکی استخوان، سرطان روده بزرگ و فشار خون بالا مرتبط است.

آهن 

میزان نیاز به آهن برای زنان پس از یائسگی تغییر می‌کند. نیاز به آهن برای جایگزینی میزان آهن از دست رفته در طی قاعدگی متوقف می‌شود، و اگر مصرف رژیم غذایی در سطح قابل قبول باشد، به طور کلی ذخایر بافتی کافی است. نیاز به آهن در زنان مسن‌تر به همان میزان برای مردان بالغ بر می‌گردد: 10 میلی‌گرم در روز. 
فراهمی زیستی آهن در رژیم غذایی ممکن است تحت تأثیر مصرف آهن هِم، مصرف قرص آهن بصورت مکمل ، ویتاکمین سی رژیم غذایی و الکل قرار گیرد. در صورت مصرف ناکافی آهن در رژیم غذایی، کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است رخ دهد که در بزرگسالان مسن نشان دهنده کمبود طولانی مدت آهن است. 
کمخونی فقر آهن اغلب در افراد مسن که دارای بیماریهای همراه (به ویژه بیماریهای التهابی مزمن) هستند دیده می‌شود. کم خونی فقر آهن را می توان با استفاده از اندازه‌گیری‌های فریتین سرم، گیرنده های ترانسفرین پلاسما و میزان رسوب گلبولهای قرمز تشخیص داد. بین ذخایر آهن بافتی و سطح فریتین سرم رابطه معکوس وجود دارد.
اگر چه ممکن است کمبود آهن شایع ترین نوع کم خونی در افراد مسن نباشد، اما در بین افراد مسن بستری، مقیم در خانه سالمندان یا بیماران مزمن دیده می‌شود. معمولا کم خونی مرتبط با افزایش سن به دلیل خونریزی مزمن در دستگاه گوارش است.
کم خونی فقر آهن ممکن است به صورت «سندرم پای بیقرار» ظاهر شود. این عارضه با تهیه مکمل آهن به راحتی درمان می‌شود. برای افزایش جذب آهن باید در دوزهای منقسم و همراه با غذا مصرف شود که باعث کاهش عوارض گوارشی می‌شود. اگر مکمل خوراکی تحمل نشود، آهن تزریقی ممکن است به عنوان مداخله کوتاه مدت تجویز شود.

زینک یا روی 

دریافت حاشیه‌ای روی در رژیم غذایی منجر به کاهش سطح فیزیولوژیک روی می‌شود، اما چالش واقعی ممکن است عواملی باشند که جذب روی را مهار یا تداخل می‌کنند. فیتات‌ها در غلات، برنج و حبوبات ممکن است در جذب روی اختلال ایجاد کنند. روی موجود در غذاهای گیاهی ممکن است کمتر از روی موجود در منابع حیوانی باشد.
سوء جذب، استرس فیزیولوژیک، تروما، و تحلیل عضلانی همگی به وضعیت نامناسب روی کمک می‌کنند، همانطور که هم داروهای تجویزی و هم داروهای بدون نسخه نیز نقش دارند. برای زنان مسن‌تر، این شرایط ممکن است خیلی مکرر رخ دهد. پیامدهای وضعیت ضعیف روی ممکن است شامل کاهش عملکرد ایمنی، درماتیت (التهاب پوست)، از دست دادن قدرت چشایی، و اختلال در بهبود زخم باشد.
در افراد سالمند با کمبود روی، اختلال لنفوسیت T و ایمنی سلولی به خطر می‌افتد. جایگزینی روی وضعیت ایمنی را بهبود می‌بخشد. وضعیت نامناسب روی بر کارایی بهبود زخم تأثیر می‌گذارد و مکمل روی به بهبود مؤثرتر کمک می‌کند. با این حال، مصرف مکمل زینک یا روی در افرادی که دارای مواد مغذی کافی روی در رژیم غذایی خود هستند، هیچ فایده‌ای ندارد و در واقع، زینک بیش از حد ممکن است منجر به جذب ناکافی سایر مواد معدنی شود.

مس 

مس یک ماده مغذی ضروری است. دوزهای زیاد روی باعث اختلال در جذب مس میشود. تشخیص کمبود مس دشوار است و اغلب به آن فکر نمی‌شود. علائم مبهم هستند و به راحتی می‌توانند با سایر مشکلات تغذیه‌ای یا پزشکی مرتبط شوند. در انسان، کمبود مس ممکن است به صورت کمخونی هیپوکرومیک، پوکی استخوان، بیماری شریانی، علائم میوکارد و کاهش فعالیت متابولیک آنزیم های حاوی مس ظاهر شود. کمبود مس با هیپرکلسترولمی (افزایش سطح کلسترول خون)، عدم تحمل گلوکز و فشار خون بالا مرتبط است که مشاهده همه آنها در افراد مسن غیرعادی نیست.
مس به طور گسترده در انواع غذاها توزیع می‌شود و اگر رژیم غذایی متنوع به مقدار کافی مصرف شود، نسبتاً قابل دسترسی است. برآورد میانگین نیازهای مس (EAR) برای بزرگسالان تا سن 70 سال در 700 میکروگرم در روز تعیین شده است. RDA 900 میکرو گرم در روز است.

کروم 

وضعیت کروم در بزرگسالان معمولاً به رژیم غذایی مربوط می‌شود. اختلال در جذب کروم معمولاً با مصرف زیاد مواد مغذی مرتبط است که بر فراهمی زیستی آن تأثیر منفی می‌گذارد یا باعث افزایش دفع می شود. این مواد غذایی شامل سطوح بالای فیبر یا قندهای ساده هستند که باعث افزایش دفع ادرار می‌شوند.
در افرادی که سطح کروم پایینی دارند، علائم هیپرگلیسمی (افزایش قند خون) یا سطوح غیرطبیعی چربی ممکن است با مکمل های فرموله شده برای بهبود سطح کروم اصلاح شود.

سلنیوم 

سلنیوم به عنوان یک ماده مغذی ضروری شناخته شده است. با این حال، کمبود سلنیوم نادر است. با این حال، کمبود سلنیوم در میان سالمندان بستری گزارش شده است، به ویژه آنهایی که آسیبهای متعددی دارند، اما پس از شناسایی، به راحتی با دریافت مکمل اصلاح می‌شود. سلنیوم به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و افراد ممکن است مکمل‌هایی را برای تقویت عملکرد ایمنی یا افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی مصرف کنند.
حد بالای مجاز 400 میکروگرم سلنیوم در روز وجود دارد که اگر از آن فراتر مصرف شود ممکن است منجر به سمیت شود. علائم سمیت ممکن است شامل تهوع، استفراغ، ریزش مو، تحریک پذیری، نوروپاتی محیطی (آسیب اعصاب محیطی) و خستگی باشد.

منیزیم

توصیه‌ها برای دریافت منیزیم 350 میلی‌گرم در روز برای مردان و 280 میلی‌گرم در روز برای زنان است، و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که نیازهای افراد مسن متفاوت از بزرگسالان جوان باشد.
مصرف منیزیم در افراد مسن ممکن است ناچیز باشد، اما، حتی در افراد مبتلا به گاستریت آتروفیک، به نظر می‌رسد هیچ تداخلی با جذب منیزیم وجود ندارد. با این حال، هیپومنیزیمی (کاهش شدید منیزیم)  باید به عنوان یک عامل احتمالی در عملکرد سیستم ایمنی، افسردگی، تحلیل عضلانی، پوکی استخوان، هیپرگلیسمی، هیپرلیپیدمی و سایر اختلالات عصبی-عضلانی، قلبی عروقی یا کلیوی در نظر گرفته شود.

بور 

بور یک ماده معدنی کمیاب است که ممکن است به دلیل ارتباط آن با متابولیسم کلسیم و معدنی شدن استخوان برای زنان مسن اهمیت داشته باشد. در حال حاضر مشخص نیست که آیا بور توصیه یا نیازی دارد یا خیر، اما سطوح بالای بور در ارتباط با منیزیم ممکن است منجر به افزایش دفع کلسیم شود.

سخن پایانی و جمع بندی مصرف مکمل های غذایی سالمندان

با افزایش سن جمعیت، نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد نیازهای مواد مغذی در افراد سالمند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. یکی از چالش‌های موجود در تعریف نیازهای تغذیه‌ای، ناهمگونی سالمندان است که با احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن متعدد، استفاده از بسیاری از داروهای تجویزی و بدون نسخه، و کیفیت متغیر دریافت غذایی مرتبط با درآمد محدود آهنا، ناتوانی، و ... ترکیب شده است. 
به نظر می‌رسد تغییرات متابولیکی که با افزایش سن رخ می دهد تا حدودی بر نیازهای ویتامین، مواد معدنی و عناصر کمیاب تأثیر بگذارد، لذا نیاز است افراد مسن و سالمند با توجه به نیاز خود در قدم اول داشتن رژیم غذایی غنی و در مرحله بعد در کنار دریافت غذایی، مصرف مکمل متناسب با سن و نیاز خود را دریافت کنند و در همه مراحل مصرف فیبر و مایعات را فراموش نکنند.