جنستئین یکی از چندین ایزوفلاون شناخته شده است. ترکیبات ایزوفلاون‌ها، مانند جنیستئین، در تعدادی از گیاهان یافت می‌شوند، اما دانه‌های سویا و محصولات سویا مانند توفو و پروتئین گیاهی منبع غذایی اولیه هستند. جنستئین یک ترکیب فعال زیستی طبیعی است که از حبوبات به دست می‌آید و به دلیل اثرات بالقوه مفید آن بر روی برخی از بیماری‌های دژنراتیو انسان مورد توجه قرار گرفته است. جنستئین، فیتواستروژنی است که اثر استروژنی دارد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که مصرف جنیستئین با خطر بیماری های قلبی عروقی ارتباط معکوس دارد. داده ها نقش محافظتی جنیستئین را در بیماری های قلبی عروقی نشان می دهد. با این حال، مکانیسم عمل جنیستئین بر روی اثرات محافظتی عروقی نامشخص است. جنستئین همچنین یک آنتی اکسیدان نسبتا ضعیف است. فعالیت مهاری جنستئین در مورد علائم مختلف پس از یائسگی، و همچنین سرطان تخمدان و سینه، نوید یک کاندید بالقوه برای درمان جایگزینی هورمونی   (HRT)می دهد. جنستئین فعالیت های آنتی اکسیدانی، ضد رگ زایی و تنظیم کننده سیستم ایمنی را نشان می دهد.

یائسگی 

یائسگی فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که نشان دهنده پایان زندگی باروری زنان است که معمولاً در حدود 40 تا 50 سالگی رخ می دهد. این بیماری با توقف دوره های قاعدگی برای دوازده ماه متوالی، از جمله دوره های قاعدگی نامنظم، اختلالات هورمونی و علائم یائسگی مشخص می شود که می تواند شامل گرگرفتگی و تعریق شبانه در کنار علائم وازوموتور باشد. در طول دوران یائسگی، کمبود استروژن منجر به افزایش وزن و تجمع چربی می شود. همچنین اندام‌های مختلف دستخوش تغییراتی می‌شوند، مثلاً قشر تخمدان‌ها نازک‌تر می‌شود و فولیکول‌های کمتری دارد و لایه‌های واژن خشک و نازک‌تر می‌شوند و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، شواهد نشان می دهد که کمبود استروژن منجر به افزایش فعالیت تجزیه استخوان می شود. علاوه بر این، کمبود استروژن منجر به انقباض عروق در دیواره شریان‌ها و افزایش سریع لیپوپروتئین‌های با چگالی کم می‌شود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، اختلال در الگوی خواب، نوسانات خلقی، علائم وازوموتور و به طور کلی کیفیت پایین‌تر زندگی را افزایش می‌دهد. بنابراین، محرومیت از استروژن مسئول تغییرات فیزیولوژیکی و روانی مختلفی است که در طول یائسگی رخ می دهد.

پدیده های منفی در درمان علائم مختلف پس از یائسگی به خوبی شناخته شده است و نتایج ضعیف درمان های موجود و عوارض جانبی آنها را نمی توان نادیده گرفت. ثابت شده است که استفاده از جنستئین برای درمان علائم پس از یائسگی، با عوارض جانبی کمتر یا بدون عوارض، امیدوارکننده است. فیتواستروژن ها ترکیبات فعال بیولوژیکی مشتق شده از گیاه هستند که از نظر ساختار شیمیایی مشابه 17β-استرادیول هستند و خواص شبه استروژن را تقلید می کنند. در میان ایزوفلاون های مورد استفاده برای درمان علائم یائسگی، جنیستئین به دلیل خواص مهم آن و این واقعیت که حدود 60 درصد از کل ایزوفلاون های موجود در سویا را تشکیل می دهد، به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. اثرات مهاری شناخته شده جنستئین را در درمان علائم یائسگی، سرطان، چاقی، پوکی استخوان، تغییرات هورمونی، تغییرات فعالیت ژن، بیماری‌های قلبی عروقی، تصلب شرایین و دیابت شناخته شده است.

تاثیرات جنیستئین روی علائم یائسگی

وازوموتور: کاهش گرگرفتگی، تعریق شبانه، و دفعات اختلالات خواب و همچنین علائم افسردگی و از دست دادن حافظه
علائم وازوموتور یائسگی، از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه، و (در نتیجه) بی خوابی، علائم اساسی کمبود استروژن پس از یائسگی هستند. با این حال، اکثر زنان همچنین این علائم را در دوران پیش از یائسگی و اوایل یائسگی تجربه می‌کنند که باعث بروز مشکلات عاطفی (مانند افسردگی، اضطراب، نوسانات خلقی، عدم تمرکز و خستگی) می‌شود و به طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد. گرگرفتگی یکی از دلایل اصلی زنانی است که به دنبال درمان علائم یائسگی هستند. برخی از مطالعات اثربخشی جنیستئین را در درمان گرگرفتگی گزارش کرده اند. ناگاتا و همکاران مطالعه ایی را در زنان ژاپنی با محصولات سویا، مصرف ایزوفلاون و بروز گرگرفتگی انجام دادند. در طی شش سال، این مطالعه نشان داد که مصرف سویا به طور قابل توجهی بروز گرگرفتگی را در مقایسه با ابتدای مطالعه کاهش داد. این مطالعه به این نتیجه رسید که مصرف محصولات مشتق شده از سویا و ایزوفلاون ها، حتی در کمترین غلظت، باعث کاهش بروز گرگرفتگی می شود. در طول تحقیقات بالینی، مطالعه ایی در زنان یائسه نشان داد که تجویز 30 میلی گرم جنیستئین به مدت 12 هفته گرگرفتگی را تا 51٪ کاهش داد. این یافته ها نشان می دهد که جنیستئین پتانسیل بهبود برخی علائم عاطفی و وازوموتور را دارد. 

پیشگیری و درمان پوکی استخوان مرتبط با یائسگی

مداخلات ایزوفلاون، به ویژه جنیستئین (54 میلی گرم در روز) و ایپری فلاون (600 میلی گرم در روز) اثرات مفیدی بر روی نتایج تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) در زنان یائسه دارد. آنها ممکن است به عنوان یک گزینه مکمل یا جایگزین در نظر گرفته شوند.

قلبی عروقی: کاهش نکروز میوکارد، ماکروفاژها و سطح سرمی TNF-α، شدت آترواسکلروز، و بروز سکته قلبی
چاقی: کاهش غلظت سرمی کلسترول تام، LDL، تری گلیسیرید و HDL

در دوران پس از یائسگی، تغییراتی در متابولیسم کربوهیدرات ها و لیپیدها به دلیل کمبود استروژن رخ می دهد. این امر منجر به تجمع چربی و افزایش محتوای چربی در بدن انسان می شود. مشخص شد که جنستئین باعث القای نرخ متابولیک کربوهیدرات ها و لیپیدها می شود که به کاهش وزن بدن کمک می کند. جالب توجه است که تجویز فیتواستروژن ها در زنان یائسه نشانگرهای چاقی مانند کلسترول تام و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) را کاهش می دهد. شایان ذکر است که این نشانگرها معمولاً در شرایط چاقی در غلظت های بالاتری وجود دارند. علاوه بر این، جنستئین بافت چربی را تنظیم می‌کند، همچنین لیپوژنز را محدود می‌کند و لیپولیز را در سلول‌های چربی افزایش می‌دهد. همچنین گزارش شده است که جنیستئین با کاهش اشتها، نقش مهمی در چاقی بازی می کند و در نتیجه باعث کاهش توده بدن و رسوب بافت چربی می شود.

دیابت: کاهش غلظت گلوکز ناشتا، مقاومت به انسولین و بهبود متابولیسم گلیسمی

زنان پس از یائسگی طبیعی به دلیل عدم تعادل یا عدم وجود هورمون ها در برابر ابتلا به دیابت آسیب پذیرتر هستند. با این حال، با افزایش خطر بیماری قلبی عروقی (CV) همبستگی مثبت داشته است، بنابراین استفاده بالقوه آن برای DM در زنان یائسه بحث برانگیز است. جالب توجه است که جنستئین نشان داده شده است که این متابولیسم را تنظیم می کند و اثرات مطلوبی مشاهده شده است. به عنوان مثال، درمان با فیتواستروژن در زنان یائسه مبتلا به دیابت نوع 2 باعث کاهش انسولین ناشتا و مقاومت به انسولین پس از 12 هفته درمان شد.
سرطان: باعث کاهش بروز سرطان سینه، کبد، ریه، معده و تخمدان می شود.

مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده است که مصرف ایزوفلاون های غنی از رژیم غذایی خطر ابتلا به سرطان های مختلف انسانی را کاهش می دهد. جنستئین یک عامل ضد سرطانی است که به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است که از طریق مکانیسم های متعدد بر رشد سرطان تأثیر می گذارد. خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن به سرعت در دوران پیش از یائسگی و به آرامی در طول زندگی پس از یائسگی افزایش می یابد. هورمون درمانی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد. مطالعه اخیر نشان داد که مصرف سویا خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان یائسه آسیایی کاهش می دهد. رژیم غذایی غنی از سویا حاوی مقادیر بالایی ایزوفلاون است که خاصیت ضد سرطانی دارد. علاوه بر این، بسیاری از مطالعات آزمایشگاهی، اثربخشی جنیستئین را به عنوان یک عامل شیمی درمانی امیدوارکننده در برابر انواع مختلف سرطان ثابت کردند، زیرا این ترکیب زیستی باعث القای آپوپتوز در رده های سلولی سرطانی مختلف، می شود.
پاسخ های استرس: متابولیسم 5-HT را بهبود می بخشد، فعالیت MAO را تثبیت می کند.

منابع علمی 

Genistein as Potential Therapeutic Candidate for Menopausal Symptoms

Genistein affects HER2 protein concentration

Genistein

Effects of isoflavone interventions on bone mineral density in postmenopausal women